ASIC-resistant ya da Türkçe karşılığı ile ASIC dirençli kripto paralar, kripto para dünyasında henüz yeni adım atanların ilgisini kazanan konulardan biridir. ASIC Direncinin direnç kısmından bahsetmeden önce madencilik ve ASIC tanımlamalarına değinmek anlamak açısından fayda sağlayacaktır.

Madencilik, Bitcoin veya Ethereum gibi merkezi olmayan ağların önemli bir yönüdür ve bunlardan blok ödülleri kazanmak yıllar içinde son derece karlı bir hale gelmiştir. Bu durum kripto para madenciliğinin Bitmain gibi milyar dolarlık şirketler tarafından tuzağa düşürülen bir iş operasyonuna dönüşmesiyle sonuçlanmıştır. Proof of Work ağları (PoW), madencilik çiftliklerinin yükselişe geçmesinden dolayı gelişmiş ve şimdi sadece bir kaç bağımsız kuruluş ağa önemli bir hash gücü sağlıyor. Devasa madencilik çiftlikleri, merkezi olmayan en büyük blok zincirlerine uygulanan ağ hash oranlarının büyük kısmının birincil kaynağı haline gelmiştir. Kendilerini güvende tutmak isteyen ağlar gerekli hash oranını sürdürülebilirliği açısından madencilik çiftliklerinin yardımlarına güvendiği için, madencilik çiftçiliğinin bu noktada önemi büyük rol kazanmaktadır.
Madencilik çiftlikleri büyük miktarda para yatırımı yaptığı için Proof of Work (PoW) sistemleri zaman zaman Proof of Stake (PoS) blok zincirleri haline gelmektedir çünkü ağların çoğu, tek amacı hash oranı elde etmek olan kuruluşlar tarafından güvence altına alınmaktadır. Bu durum kendilerinin menfaati ve ağın çıkarına en uygun şekilde hareket etmenin garantisidir. Ancak madencilik çiftlikleri blok zinciri ağlarının ana güvencesi haline geldikçe merkeziyetsizlik fikrinden de aynı oranda uzaklaşmaktadır.

Yalnızca bir kısım bulut madenciliği sözleşmesi sağlayanlar ve özel madencilik çiftlikleri, Bitcoin’in varoluş sebebini tehlikeye atarak, Bitcoin’in mevcut ağ hash oranını büyük bir ölçümünü kendi ana kaynağı getirmiştir. Bu durum varlık üzerindeki kontrolü merkezden uzaklaştırmaktadır. Merkeziyetsizlik fikri bu noktada anlaşılır olabilir.
Madencilik çiftlikleri arasındaki işbirliğinin sağladığı bu merkeziyetsizlik durumu yeterli hash oranına sahip olma avantajını taşıdığı için aynı zamanda Bitcoin ağı üzerinde de tam kontrolün sağlanabileceği avantajını da beraberinde getirmiştir. Bu noktada Vitalik Buterin, blok zincirinin ölçeklenebilirliğini artırmak için Ethereum'u Proof of Work (PoW)'den Proof of Stake (PoS) ağına dönüştürmeyi önermiştir. Ethereum'un büyük bir kısmı ise Ethereum ICO yatırımcılarının sağladığı ETH miktarının 100’den az sayıda cüzdanda muhafaza edildiğinden, vakıf açısından zorluk yaratmıştır. Bu durumda Proof of Stake (PoS) ağında merkeziyetsizliğin korunma sorunu söz konusu haline gelmiştir.

ASIC kısaltmasının açılımı “Application Specific Integrated Circuit” yani “Uygulamaya Özgü Tümleşik Devreler”dir. ASIC, belirli bir kullanım amacına hizmet etmek ve belirli bir bilgi işlem görevini yerine getirmek için geliştirilen entegre devrelere verilen isimdir.
Kripto para dünyasında ASIC cihazları Bitcoin ya da diğer kripto para birimleri madenciliği yapılması amacı ile tasarlanmıştır. Örnek olarak Bitcoin, ASIC'e karşı dirençli değildir yani Bitcoin madenciliği yapılması durumunda, ASIC sistemlerinin tercih edilmesi Bitcoin madenciliği açısından pozitif bir etki yaratmaktadır. Eğer bir kripto para birimi ASIC’ler ile verimli bir şekilde elde edilemiyorsa bu kripto para birimine ASIC’e karşı dirençli kripto para birimi denilmektedir.
Bu noktada Kripto para madenciliğine odaklanılırsa, kripto para madenciliğinin birden fazla matematik çözümlemesini kendi bünyesinde barındırdığından, ASIC’in görevi mümkün mertebede çözüm denemesinde bulunmaktır. Bu nedenle minimum süre içinde maksimum işlemi yapabilir. Yani, Bitcoin veya diğer Proof of Work (PoW) algoritmaları ile çalışan para birimlerinin madenciliğinde ASIC kullanımı geleneksel metotlara göre dirençli olduğundan daha etkili bir yöntemdir.

ASIC'ler (Uygulamaya Özgü Tümleşik Devreler), belirli bir kullanım durumuna hizmet etmek için tasarlanmış ve belirli bir hesaplama görevini gerçekleştiren entegre devrelerdir. Kripto para birimleri söz konusu olduğunda, ASIC cihazları madencilik sürecine katılmak için optimize edilmektedir. Tercihen Bitcoin madenciliği için kullanıldıkları için, Bitcoin’in ASIC dirençli olduğu düşünülmemektedir.
Madencilik, bir tür matematik problemine çözüm bulmak için birden fazla girişimde bulunmayı barındırır. Bir ASIC'in temel amacı, saniyede olabildiğince çok deneme (hashing işlemi) gerçekleştirmek olduğundan, Bitcoin veya ASIC ile işlem yapabilen diğer Proof of Work (PoW) kripto para birimlerini işlerken bir GPU'ya göre daha iyi bir fonksiyon ortaya koymaktadır.
ASIC dirençli kripto paralar, ASIC cihazlarını bu kripto paraları madencilik yapmak için kullanmanın ya imkansız olacağı ya da bilinen GPU madenciliğine kıyasla neredeyse hiç fayda sağlamayacağı şekilde yapılandırılmış madencilik algoritmalarını uygulamaya koymuştur. Bunun sonucunda, ASIC dirençli kripto paraların madenciliği için ASIC'lerin kullanılması karsız hale gelmektedir ve bu durum ASIC madencilerini saf dışı bırakmaktadır.
ASIC tasarlayıcıları ve üreticileri, sürekli olarak madencilik algoritmalarının ASIC direnç durumunu geçersiz kılabilen yeni ASIC madenci modelleri ürettikleri için bir kripto para birimini ASIC dirençli hale getirme ve ASIC dirençli tutabilme süreci, devamlı geliştirme ve daima modifikasyonlar gerektirmektedir.

Bazı ASIC Dirençli altcoinleri aşağıda bulabilirsiniz.
Ethereum (ETH)
Ethereum, madenciler arasında son derece popüler bir kripto para birimidir. Bu akıllı sözleşme protokolü, madencilerin karmaşık matematiksel denklemleri çözmek ve blok ödülü kazanmak için hesaplama güçlerini kullanmalarını gerektiren Proof of Work (PoW) mekanizmasını kullanmaktadır. Ethereum'un madencilik algoritması Ethash, ASIC'e dirençli olacak şekilde tasarlanmış ve CPU ve GPU madencilerinin ağın güvenliğini sağlamaya katkıda bulunmasını mümkün kılmıştır.
Ethereum için solo bir madenci kurmak oldukça kolay olsa da, toplam ağ hash oranı çok yüksek olduğundan, daha küçük ancak daha düzenli blok ödülleri almak için bir madencilik havuzuna katılınılması çok tavsiye edilmektedir - bu tavsiye, çok yüksek bir toplam ağ hash oranı olan herhangi bir PoW kripto para birimi için de geçerli olmaktadır.
Monero (XMR)
Monero, CryptoNight protokolünü kullanan ve CPU ile işlem yapabilen kripto paralar arasında en karlı blok zinciri ağıdır. Küçük madencilik operasyonları için popüler bir dijital para birimidir ve piyasa değeri söz konusu olduğunda en büyük kripto para birimleri arasında yer alır. Bu nedenle, madencilik yoluyla elde edilen karlarla alım satım yapmak için daha kazançlı olma potansiyeline sahiptir.
Projenin geliştiricileri, küçük ölçekli madencilerin gizlilik odaklı kripto paranın ağı içinde her zaman rekabet edebileceğinden emin olmak için blok zincirini ASIC dirençli tutmaya çabalamışlardır.
Safex Cash (SFX)
Safex Cash, Safex protokolüne gömülü piyasada bir değişim aracı olarak kullanılan, PoW madenciliğine dayalı, gizlilik odaklı bir kripto para birimidir. Madencilik algoritması RandomSFX, Monero'nun RandomX algoritmasına dayalı olarak geliştirilmiştir ve CPU madenciliği için tercih edilebilir olmasının yanı sıra dinamik bir zorluk ayarına sahiptir. Safex Cash, yeni teknolojilerin benimsenme oranını takip eden bir emisyon eğrisine sahiptir ve gizlilik özelliklerini sağlamak için gizli adresler ve halka imzalar (ring signatures) kullanmaktadır.
Safex Cash madenciliği aslında oldukça basittir ve farklı şekillerde yapılabilir. One-click miner uygulamasıyla, birkaç adımdan sonra Safex havuzunda madencilik yapmak mümkündür. Madencilik sürecini başlatmanın bir başka yolu da Ubuntu veya MacOS'ta komut satırı arayüzünü kullanmaktır. Grafik kullanıcı arayüzü olmayan bir CPU donanımı ile madencilik yapmak isteyen kullanıcılar için de USB'den kolayca çalıştırılabilen bir yazılım kullanılabilir. Son olarak, Safexcore yazılımını kullanarak tek başına Safex Cash madenciliği yapmak da mümkündür. Zamanla daha fazla insanlar madenciliğe katıldıkça daha fazla Safex Cash, dağıtımını eşit ve adil hale getiren blok ödüllerle ödüllendirilecektir.
Haven Protokolü (XHV)
Bu CryptoNote tabanlı protokol, gizlilik özelliklerine sahip ASIC dirençli bir kripto para biriminin PoW madenciliği ile desteklenmektedir. Bu kripto para birimine ek olarak, Haven blok zincirinde bir yakma ve daraltma (burn and mint) işlemi yoluyla daha farklı varlıklar oluşturmak mümkündür. Bu nedenle, Haven Protokol, price-oracle destekli sabit coin xUSD'ye ve gelecekte eklenecek diğer varlıklar için bir ağ geçidi görevi görmektedir. Yakma ve daraltma (burn and mint) işlemi her iki yönde de mümkündür, böylece kullanıcılar muhtemelen daha değişken XHV'ye geçmek için sabit coin xUSD'den çıkmayı seçebilirler.
Horizen (ZEN)
Horizen, ASIC dirençli kripto paralardan bir diğeridir ve evde madencilik yapmak için harika bir kripto para birimidir. 2017'de piyasaya sürülmüştür ve topluluk üyelerinin, geliştiricilerin lehine olduğuna inandığı ana blok zinciri Zclassic'in piyasaya sürülmesiyle ilgili fikir ayrılıklarından ilham almıştır. ZEN, ASIC dirençli bir Equihash algoritması kullanır ve kazanılan ödüller açısından Equihash coinleri arasında en iyisi olarak kabul edilmektedir.
Vertcoin (VTC)
Vertcoin, geliştiricilerin ASIC'lerin yükselişinin ardından Bitcoin ve diğer önde gelen kripto para birimlerinin fazla merkezileştiğini düşündüğü için 2014 yılında piyasaya sürülmüştür. Yalnızca GPU'ların ve CPU'ların kullanılmasıyla kazılabilmesi amaçlanan Lyra2RE Proof of Work (PoW) algoritmasını kullanır ve bu da onu evde çalışan madenciler için çok popüler hale getirmiştir. Bu kripto para biriminin madenciliği, geliştiriciler one-click miner oluşturduğu için oldukça basitleştirilmiştir. Ek olarak, bir havuz madenciliğine katılmak, daha düzenli olarak blok ödülleri alınmasını sağlayacaktır.
Aeon (AEON)
Aeon, mobil cihaz uyumlu özellikleri nedeniyle evde madencilik için mükemmel seviyede uygundur. Aeon'un blok zinciri teknolojisi, depolama kapasitesine göre bir cihaza indirilen verileri ayıklamak için tasarlanmıştır, bu da blok zincirini ve konsensüs algoritmasını oldukça sınırlı depolamaya sahip cihazlarda çalıştırmayı kolaylaştırır. Aeon, CryptoNote protokolünün Cryptonite-light adlı kendi değiştirilmiş sürümünü kullanan ve temeldeki blok zincirini çok hızlı bir şekilde doğrulayan bir gizlilik coinidir.

ASIC’e karşı dirençli bir kripto para biriminin protokolleri ve madencilik algoritması, ASIC’ler tarafından algılanamayacak bir şekilde dizayn edilmiştir. Yani bu tip kripto para birimlerini ASIC’lerin yardımı ile elde etmeye çalışmak ya hiçbir sonuç getirmeyecektir ya da normal bir ekran kartı kullanımından daha etkisiz kalacaktır.
ASIC üreticilerinin her sene yeni modeller ürettiği için bir kripto para birimini ASIC'e dirençli hale getirmek için, bahsedilen kripto para birimine sürekli geliştirme ve modifikasyonlar yapılması gerekir. Bu yeni ASIC modelleri, ASIC direncine sahip kripto para birimlerinin savunma mekanizmalarını etkisiz kılar. Bu da sürekli geliştirme yapılmasını zorunlu kılar.
Proof of Work fikir birliği algoritması kullanan para birimlerinin bazıları ASIC’e dirençli olabilir. Ancak Proof of Work dışında kullanılan fikir birliği algoritmaları (Proof of Stake, Delegated Proof of Stake, Proof of Authority) doğaları gereği ASIC direncine sahiptir.
Uzun vadeli bir yatırım için coin seçmek biraz araştırma gerektiren kritik bir karardır. Gereksiz yere kârsız bir coini işleme sokmadığınızdan ve para harcamadığınızdan emin olmak istersiniz. ASIC dirençli ve tercihen CPU madenciliği ile işlenen bir coin seçerek, büyük ASIC ve GPU çiftlikleriyle rekabet etmek zorunda olmadığınız bir ağda olduğunuzdan emin olabilirsiniz. Madencilikte kar sağlamak için kısa vadede ve uzun vadede doğru bir hesaplama yapmak önemlidir. Ayrıca kripto para birimi hakkında ve kripto para birimi kazanmak için diğer olasılıklar hakkında daha fazla araştırma yapmanız önerilir.